"Đều nói Tùy vong bởi chốn này

Dòng thông nghìn dặm đến ngày nay

Thuyền rồng đài điện không điều tiếng

Hạ Vũ đem so kém mấy đây”

(Bài thơ: Biện Hà hoài cổ kỳ 2 của Bì Nhật Hưu)

Bì Nhật Hưu người Đường khi nghỉ lại bên sông Biện Thủy,ệnKhaiQuốcCôngTặbd duc 2 đêm nghe tiếng chèo thuyền mà không ngủ được, cảm nhận được cuộc sống phồn hoa hơn so với ngày xưa, đã sáng tác nên một khúc "Biện Hà hoài cổ", lấy công lao và khuyết điểm của việc mở kênh đào để đánh giá. Một bài thơ này, thiên hạ truyền ca, nói một lời của Bì tiên sinh đã diễn tả được hết nguyên nhân suy vong của tiền triều. Lại không biết thất bại của tiền triều còn vượt xa một kênh đào có thể chịu tải, về phần tỉ mỉ trong đó, các vị hãy nghe tôi chậm rãi kể lại.

Đại Vận Hà này chia là hai nhánh nam bắc, nhánh nam tên là Kênh Thông Tế, nhánh bắc là Kênh Vĩnh Tế. Phía Nam chảy thẳng tới sông Dương Tử, phía bắc thì thông tới quận Trác, rộng hơn hai trăm bốn mươi bộ, dài hơn ba nghìn năm trăm dặm, là Thiên hạ đệ nhất kênh. Từ lúc xây dựng đến nay đã vận chuyển tiền tài hàng hóa trăm vạn, tạo thuận lợi cho hai bên bờ sông thời gian dài. Duy nhất tới triều Dương Quảng thì lại không mang được lợi ích gì, ngược lại còn là mầm tai họa vong quốc? Dân gian truyền miệng nhau, Dương Quảng mộng thấy Giang Nam phồn hoa, cho nên mới không tiếc mạo hiểm vong quốc, xây dựng kênh đào, nhưng nếu Tùy Đế Dương Quảng chỉ là để thuyền rồng thông đường thủy chạy thẳng tới Giang Đô, dọc đường đi chơi đùa hưởng lạc, thì cần gì phải khai mở kênh đào nam bắc, làm cho người người oán trách?

Nhưng có những điều mọi người không biết, trên thực tế, Kênh đào Đại Tùy từ lúc Dương Kiên cầm quyền đã bắt đầu khai móc rồi, nguyên nhân đào móc cũng không phải là vì hưởng lạc, thực tế là để vận chuyển lương thực về phía bắc, đối phó với Đại quốc Liêu Đông Cao Cú Lệ, đây mới là mục đích thật sự.

Nước Cao Cú Lệ kia tương truyền là hậu nhân Cơ Tử xây dựng nên, thời kỳ đầu chỉ là một thôn xóm nhỏ, sau Lưỡng Tấn, Trung Nguyên chiến loạn không ngớt, Cao Cú Lệ Vương phụ thuộc vào người Tiên Ti không ngừng cướp về phía tây, tới khi Đại Tùy thành lập, Đế Quốc đã trở thành đại quốc đứng thứ hai sau Đột Quyết, thừa dịp cha con Dương Quảng vội vàng đối phó Nam Trần, không có thời gian để ý tới phía Bắc, đã không ngừng khơi mào xung đột biên giới.