Chuyện tình từ giảng đường đại học của cặp đôi cùng đoạt Nobel_bình dương vs thanh hóa
Nổi tiếng với những nghiên cứu khoa học mang tính đột phá,ệntìnhtừgiảngđườngđạihọccủacặpđôicùngđoạbình dương vs thanh hóa cặp đôi tài năng May-Britt và Edvard Moser không chỉ giúp con người hiểu sâu hơn về hệ thống định vị của não mà còn minh họa cho sự kết hợp hiếm có giữa quan hệ đời thường và đỉnh cao nghề nghiệp.
Thực hiện ước mơ của mẹ
May-Britt và Edvard Moser, đều sinh vào đầu những năm 1960 và bắt đầu cuộc hành trình khoa học của mình một cách độc lập trước khi đi chung con đường.
Edvard Moser, sinh ra ở TP Ålesund (Na Uy) tập trung nghiên cứu mối liên hệ giữa tâm lý học và sinh lý thần kinh và nhận bằng Tiến sĩ từ ĐH Oslo vào năm 1995. Trong khi đó, vợ ông May-Britt lớn lên tại một trang trại cừu nhỏ trên một hòn đảo xa xôi của Na Uy. Bà là con út trong gia đình có 5 người con.
Cha bà là thợ mộc, còn mẹ ở nhà chăm sóc con cái và trang trại. Tuy vậy, mẹ của Moser đã từng khao khát được làm việc trong lĩnh vực y tế. Không muốn con gái đi theo con đường của mình, bà đã khuyến khích Moser tránh cuộc sống nội trợ bằng cách học tập chăm chỉ ở trường, theo Nobel.org.
Tại ĐH Oslo vào đầu những năm 80, Moser ban đầu không rõ về định hướng của mình. Tương lai của bà trở nên rõ ràng hơn khi có sự đồng hành của một sinh viên trẻ khác- cũng là chồng của bà sau này, Edvard Moser.
Họ cùng nhau quyết định sẽ nghiên cứu tâm lý học. “Chúng tôi chỉ đơn giản là khao khát tìm hiểu về bộ não”.
Tình bạn và niềm đam mê trí tuệ chung của họ đã phát triển thành mối quan hệ hợp tác lãng mạn và chuyên nghiệp kéo dài hàng thập kỷ. Cặp đôi kết hôn vào năm 1985.
Trong khi lấy bằng tiến sĩ và tiến hành nghiên cứu khoa học, gia đình Mosers chào đón 2 con gái, Isabel vào năm 1991 và Ailin vào năm 1995. Tuy nhiên, May-Britt vẫn tiếp tục công việc. “Không gì có thể ngăn cản chúng tôi”. Những con chuột thí nghiệm trở thành thú cưng của con gái họ.
Bước ngoặt trong sự nghiệp
Vợ chồng Mosers nhận bằng Tiến sĩ về sinh lý thần kinh vào năm 1995 và sau khi được đào tạo sau tiến sĩ ở Edinburgh.
Bước ngoặt trong sự nghiệp của cặp đôi diễn ra khi họ gia nhập phòng thí nghiệm của John O'Keefe tại ĐH College London (UCL). O'Keefe là nhân vật chủ chốt trong lĩnh vực thần kinh và ông đặt nền móng cho việc hiểu cách bộ não tạo ra các bản đồ không gian trong đầu.
Vào năm 2005, vợ chồng nhà Moser đã phát hiện ra các tế bào trong não chuột có chức năng như một loại hệ thống định vị tích hợp, giúp động vật biết chúng đang ở đâu, chúng đang đi đâu và chúng đã ở đâu. Đây là các ô lưới.
Họ nhận thấy các tế bào lưới cung cấp một hệ thống tọa độ độc đáo cho phép não tạo ra các bản đồ tinh thần về môi trường xung quanh. Phát hiện này là một bước tiến đáng kể trong việc tìm hiểu cách não xử lý thông tin không gian.
Ý nghĩa của khám phá này vừa thực tế vừa sâu sắc. Các tế bào này đã được chứng minh là tồn tại ở loài linh trưởng và được tìm thấy ở tất cả các loài động vật có vú, bao gồm cả con người.
Vợ chồng Mosers suy đoán rằng cách não ghi lại và ghi nhớ chuyển động trong không gian có thể là nền tảng của mọi trí nhớ.
Bổ sung cho khám phá của họ về các ô lưới, Mosers cũng nâng cao sự hiểu biết về “ô vị trí”. Những tế bào này, nằm ở vùng hải mã, kích hoạt khi động vật chiếm một vị trí cụ thể trong môi trường của nó.
Sự tương tác phức tạp giữa các ô lưới và ô vị trí cung cấp một khuôn khổ toàn diện cho hệ thống định vị của não, cho phép động vật, bao gồm cả con người, định hướng môi trường xung quanh và hình thành ký ức không gian.
Tác động và sự công nhận khoa học
Tầm quan trọng của công trình của nhà Moser vượt xa giới hạn phòng thí nghiệm của họ. Những khám phá này đã mở ra những con đường mới cho nghiên cứu về khoa học thần kinh, tâm lý học và thần kinh học.
“Cả hai chúng tôi đều đến từ những gia đình không có truyền thống học thuật và sinh sống ở những nơi không chú trọng học thuật. Ở quê hương chúng tôi, không có ai có trình độ đại học, không có ai để hỏi thăm. Không có công thức nào về cách thực hiện những việc này.” Edvard Moser nói.
“Tôi vô cùng ngưỡng mộ công việc của họ”. Nhà thần kinh học đoạt giải Nobel Eric Kandel, Viện trưởng Viện Khoa học Não Kavli tại ĐH Columbia (Mỹ) và là người đã theo dõi sự nghiệp của cặp đôi Moser kể từ khi họ còn là nghiên cứu sinh, cho biết.
Câu chuyện của cặp đôi nhà Moser đóng vai trò là ngọn hải đăng truyền cảm hứng cho các nhà khoa học, nhấn mạnh tầm quan trọng của sự hợp tác, sự cống hiến và sự tò mò trong việc nâng cao kiến thức khoa học.
Gia đình Moser đã chứng minh rằng những khám phá mang tính đột phá không chỉ là kết quả của tài năng cá nhân mà còn có thể xuất hiện từ sức mạnh tổng hợp của niềm đam mê chung và kiến thức chuyên môn bổ sung cho nhau.
Ngoài những nỗ lực nghiên cứu, Mosers còn đóng vai trò then chốt trong việc thúc đẩy môi trường nghiên cứu hợp tác và hỗ trợ. Họ đồng sáng lập Viện Khoa học thần kinh hệ thống Kavli và Trung tâm tính toán thần kinh tại ĐH Khoa học và Công nghệ Na Uy (NTNU) ở TP Trondheim, Na Uy.
Tử Huy
